İnisiyatif kelimesi Türk Dil Kurumu (TDK) tarafından; gerekli kararları almayı bilen kişinin niteliği, karar verme yetkisi, öncecilik, üstünlük olarak tanımlamıştır.
Hepimiz inisiyatif kullandık, kullandırdık ve kullanıldığına tanık olduk.
Önce geçmişte bir mağazada kısmen tanık olduğum bir konuyu paylaşarak başlamak istiyorum. Altını çizmek istediğim birkaç noktayı da özellikle belirtmeliyim.Bunlardan birincisi; konunun ne olduğunu bilmiyorum çünkü tartışma başlamıştı. İkinci olarak mağazadaki ilgili kişi müşteriye hak veriyordu. Üçüncü olarak da konuya katılan bazı müşteriler şikâyetçi olan müşteriye hak veriyorlardı! Müşteri özetle şunları söylüyordu;
- Siz bana hak veriyor musunuz?
- Evet, siz haklısınız.
- O zaman sorunumu çözün.
- Müdürümü aramam lazım.
- Tamam, arayın o halde.
- Arıyorum ama telefonu açmıyor.
- Biraz bekleyelim o halde. (bir süre geçer)
- Tekrar arayın, der müşteri
- Aradım ama açmıyor.
- Siz bana hak veriyor musunuz?
- Evet, siz haklısınız.
- O halde sorunumu çözün. Diğer müşteriler – evet, çözün, diye destekler!
- Telefonunu açmıyor.
- Peki, o telefonu akşama kadar açmazsa ben burada bekleyecek miyim?
- Sizi ofise alayım…
Söz konusu durumda çalışan kişiyi suçlamıyorum. Çünkü inisiyatif kullanmasının kesinlikle mümkün olmadığı bir konu olabilir! Kişi inisiyatif alma konusunda isteksiz de olabilir. Bunu bilemiyorum. Ancak iletişim kopukluğu bir sorun olarak ortada gibi görünüyor, konunun diğer müşterilerin yanında devam etmesi de!
İnisiyatif hem kullanılır hem de kullandırılır. Bu nedenle kişinin inisiyatif almaya istekli ve bu konuda yetkin olması ne kadar önemliyse, kullanabileceği bir ortam veya durum yaratmakta bir o kadar önemlidir! Satın alma müdür yardımcısı olarak başladığım ilk aylarda bende üstelik müdürümün yukarıda olduğunu gördüğüm halde mağaza içerisinde önemli bir hamle yapmış ve inisiyatif kullanmıştım. Müdürüm beni haklı bulmuştu ve süreci beni ön plana çıkarak tamamlatmıştı. Bu konuyu bazı eğitimlerimde halen anlatırım.
Bu kapsamda inisiyatif kullanımı üzerine bazı maddeleri anımsamakta fayda var.
- İnisiyatif karar verme sürecinin sahipliğini üstlenmektir. Bu bir anlamda proaktif bir hamle yapmak demektir.
- Eğer sorunu ve/veya işleri hallettiyseniz sorun yok denilebilir.
- Başarısız olmanız durumunda bunun size ‘fatura’ edilebileceğini dikkate alın!
- Unutulmaması gereken ise, kendi başarınız için sorumluluk almakta olduğunuzdur.
- Yaptığınız hareketin doğru olduğundan emin olun.
- Bu süreçte özgüven önemlidir!
- Ancak inisiyatifi kullandığınız konudaki ilgili kişi veya kişileri iyi tanıyor olmanız da önem taşır!
- Korkmayın! Ama temkinli olmayı da elden bırakmayın!
- Nerede duracağınızı veya nerede çekileceğinizi bilmekte önem arz eder!
- Sonuçta üst yönetici veya ekip arkadaşlarınızı karşınıza alabileceğiniz durumlardan kaçının.
“ Sakın şefinizi size arka çıkmak için kendi politik sermayesini kullanmak zorunda bırakmayın.” Jack Welch.
Welch’in bu sözü birkaç perspektiften değerlendirebilir.
Evet, inisiyatif kullanılır ve gerektiğinde kullandırılmalıdır da.
Doğallıkla belli noktalara dikkat edilmesi kaydıyla…